

Ο Πάρνωνας φημιζόταν, από «τα παλιά τα χρόνια», για τα εκτεταμένα δάση του. Βέβαια, η μακρόχρονη ανθρώπινη παρουσία έχει αλλοιώσει σημαντικά την αρχική φυσιογνωμία της περιοχής, όμως η βλάστηση, οι τύποι οικοτόπων και η χλωρίδα διατηρούν, ακόμα και σήμερα, υψηλή οικολογική αξία.
Είναι μια ενότητα βλάστησης, φυσικής ή έστω ημιφυσικής, με ιδιαίτερα βιολογικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά. Κάθε είδος ζώου ή φυτού ζει σε έναν ή/και περισσότερους οικοτόπους. Οι τύποι οικοτόπων που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση περιγράφονται από την Οδηγία 92/43/ΕΕ, η οποία ορίζει και ποιοι από αυτούς έχουν προτεραιότητα για προστασία.
1. Ορεινή μεσογειακή ή Ψευδοαλπική ζώνη: στις ψηλότερες κορυφές του Πάρνωνα (από τη Μεγάλη Τούρλα στα βόρεια μέχρι τη Μαδαρή στα νότια) και συνήθως πάνω από τα 1.700μ., σχηματίζεται μία ζώνη γυμνή από δένδρα, που καλύπτεται από «στεπόμορφα» λιβάδια με αγκαθωτούς θάμνους και αγρωστώδη φυτά.
2. Δάση ορεινών κωνοφόρων: σχηματίζουν στον Πάρνων μια εκτεταμένη ζώνη, που αρχίζει περίπου από το υψόμετρο των 700-800μ. και φθάνει ως τα 1.700-1.800μ. Τα δάση αυτά αποτελούνται βασικά από τρία είδη κωνοφόρων: μάυρη πεύκη, κεφαλληνιακή ελάτη και δρυποφόρο άρκευθο.
3. Δάση φυλλοβόλων δρυών: το μεγαλύτερο και πιο γνωστό τέτοιο δάσος βρίσκεται γύρω από το χωριό Καρυές, και καταλαμβάνει έκταση 3.600 στρεμμάτων και απαρτίζεται κυρίως από πλατύφυλλη δρυ.
4. Δάση καστανιάς: εμφανίζονται κατά τόπους σε όξινα εδάφη, όπως στις πλαγιές γύρω από τα χωριά Καστάνιτσα, Άγιο Πέτρο, Κοσμά και Καστρί. Δεν είναι βέβαιο ότι η καστανιά είναι αυτοφυής στον Πάρνωνα. Είναι πιθανό να έχει εισαχθεί στην περιοχή εδώ και αιώνες.
5. Δάση χαλεπίου πεύκης: κοντά στο χωριό Καλλιθέα εκτείνεται μοναδικό σε όλο τον Πάρνωνα δάσος χαλεπίου πεύκης.
6. Μεσογειακοί θαμνώνες – φρυγανότοποι: καταλαμβάνουν τις χαμηλότερες πλαγιές του βουνού, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 700-800μ.
7. Αζωνική βλάστηση ρεματιών: η περιοχή του Πάρνωνα διασχίζεται από πολλούς χειμάρρους και ρέματα εποχιακής ροής. Στις καταπράσινες όχθες τους απαντούν κυρίως πλατάνια, λίγες ασημοϊτιές και στα χαμηλότερα σημεία, πικροδάφνες και λυγαριές.
8. Χασμοφυτική βλάστηση: στους γκρεμούς του Πάρνωνα, παρατηρείται αυτός ο ιδιόμορφος τύπος βλάστησης. Τα χασμόφυτα είναι φυτά ειδικά προσαρμοσμένα να φυτρώνουν στις σχισμές των βράχων και επιβιώνουν χάρη στο βαθύ ριζικό τους σύστημα ή στο πλούσιο ρίζωμά τους.
9. Υγροτοπική βλάστηση: στον Μουστό παρατηρείται η συνήθης βλάστηση των παραθαλάσσιων υγροτόπων, όπως καλαμιώνες με αγριοκάλαμα, φυτά των αλιπέδων και των υφάλμυρων βάλτων, όπως βούρλα και αρμυρήθρες, αλλά και φυτά των αμμωδών παραλιών, όπως το γαλατόχορτο και η αγριοβιολέτα της άμμου. Στην ίδια περιοχή μπορεί ακόμα να παρατηρηθούν συστάδες με αρμυρίκια και το χαρακτηριστικό των υφάλμυρων νερών αστράκι.
Η προστατευόμενη περιοχή χαρακτηρίζεται από υψηλή ποικιλότητα τύπων οικοτόπων και βλάστησης με περισσότερους από 20 τύπους οικοτόπων Ευρωπαϊκής σημασίας (Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας») και Ελληνικού ενδιαφέροντος (εκτός Οδηγίας με μεγάλη εθνική σημασία).
Εκτός από τα ανωτέρω, τα ενδημικά δάση με κέδρους (Juniperus spp, τύπος οικοτόπου 9560), εδώ, στις βόρειες πλαγιές του όρους Πάρνωνα εκπροσωπούνται από τα μοναδικά στην Ελλάδα δάση με Juniperus drupacea (δρυπώδης άρκευθος ή δενδρόκεδρο). Τα δάση αυτά, μαζί με τα εκτεταμένα δάση μαύρης πεύκης (Pinus nigra subsp. nigra, τύπος οικοτόπου 9530) συνιστούν οικοτόπους προτεραιότητας για προστασία και διαχείριση με βάση την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, προσδίδοντας υψηλή οικολογική σημασία στην προστατευόμενη περιοχή. Άλλοι αξιόλογοι δασικοί οικότοποι, τόσο οικολογικά, όσο και από την άποψη της ποσοστιαίας κάλυψης του όρους περιλαμβάνουν: