Το έργο LIFE – PINUS LIFE+ ΦΥΣΗ LIFE07 NAT/GR/000286 με τίτλο «Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης» το οποίο υλοποιήθηκε από τον Ιανουάριο του έτους 2009 έως τον Ιούνιο του 2013, από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων -Υγροτόπων, το Δασαρχείο Σπάρτης/Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου-Δυτικής Ελλάδας & Ιονίου, τον Φορέα Διαχείρισης όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης, συμμετείχε στο πρώτο Ευρωπαϊκό Βραβείο Natura 2000. Στον διαγωνισμό απεστάλησαν συνολικά 163 αιτήσεις από ολόκληρη την Ευρώπη, από αυτές τις αιτήσεις καταρτίστηκε ένας περιορισμένος κατάλογος με 22 αιτήσεις (συμπεριλαμβανομένης της αίτησης για το έργο LIFE-PINUS) που υποβλήθηκε σε κριτική επιτροπή υψηλού επιπέδου, η οποία στη συνέχεια επέλεξε τον νικητή κάθε κατηγορίας. Οι νικητές των πρώτων βραβείων Natura 2000 που ανακοινώθηκαν στις 21 Μαΐου 2014 σε τελετή στις Βρυξέλλες, έλαβαν τα βραβεία από τον επίτροπο Περιβάλλοντος, κ. Janez Potočnik, καθώς και από τα μέλη της κριτικής επιτροπής απονομής. «Τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια σε αυτούς τους άξιους νικητές!», δήλωσε ο επίτροπος κ. Potočnik. «Χάρη στις άοκνες προσπάθειες των ατόμων που εργάζονται για τις περιοχές και στις περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000, το τεράστιο δίκτυό μας προστατευόμενων ζωνών εξελίσσεται σε πραγματική επιτυχία για την ευρωπαϊκή συνεργασία. Τα εν λόγω βραβεία προβάλλουν ορισμένα παραδείγματα από το σημαντικό έργο που πραγματοποιείται σε όλη την ΕΕ από τους διαχειριστές των περιοχών του δικτύου, τις δημόσιες αρχές, τις οργανώσεις και τους εθελοντές διατήρησης της φύσης, τους γεωργούς, δασοκόμους, τους κυνηγούς και τους αλιείς, τους επιστήμονες, τους καθηγητές και από πολλούς άλλους. Αυτή είναι η ημέρα τους, και τους αξίζει ιδιαίτερα η επιτυχία αυτή.» Το Natura 2000 είναι ένα δίκτυο με περισσότερες από 27.000 προστατευόμενες περιοχές που καλύπτουν το 18% της χερσαίας έκτασης της ΕΕ και το 4% των θαλάσσιων περιοχών, με στόχο την προστασία και την ενίσχυση της φυσικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Τα εν λόγω βραβεία αναγνωρίζουν την αριστεία στη διαχείριση περιοχών του δικτύου Natura 2000 και επιδεικνύουν την αξία του δικτύου για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες. Για να αντικατοπτρίζουν το ευρύ φάσμα των εργασιών που πραγματοποιούνται σε όλο το δίκτυο Natura 2000, τα βραβεία κατανέμονται σε πέντε κατηγορίες: διατήρηση της φύσης, κοινωνικο-οικονομικά οφέλη, επικοινωνία, συγκερασμός συμφερόντων-αντιλήψεων και δικτύωση και διασυνοριακή συνεργασία. … και οι νικητές είναι… Το βραβείο για την κατηγορία «Διατήρηση της φύσης» απονεμήθηκε σε ένα σχέδιο για τη διάσωση του βασιλαετού στο Sakar, Βουλγαρία. Χάρη στις προσπάθειες της ομάδας του σχεδίου και τη συνεργασία μεταξύ φορέων διατήρησης της φύσης και ιδιωτικών εταιρειών, ο τοπικός πληθυσμός αυτού του παγκοσμίως απειλούμενου είδους γλύτωσε από το χείλος της εξαφάνισης. Σε συνεργασία με επιχειρήσεις στον τομέα της ενέργειας με στόχο τη μόνωση επικίνδυνων ηλεκτρικών γραμμών και την ταφή εναέριων καλωδίων, το έργο συνέβαλε με επιτυχία στην εξάλειψη του κινδύνου ηλεκτροπληξίας, ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτό το είδος αρπακτικού πτηνού. Ένα έργο στη Sighișoara-Târnava Mare, Ρουμανία κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία «Κοινωνικο-οικονομικά οφέλη» με ένα εντυπωσιακό παράδειγμα του Natura 2000 που παρείχε οικονομική ανάπτυξη και βιώσιμο βιοπορισμό στις αγροτικές περιοχές. Το σχέδιο επιτρέπει στους γεωργούς να έχουν μια καλύτερη ζωή εκμεταλλευόμενοι βιώσιμα μια υψηλής φυσικής αξίας γη, ενώ παράλληλα, συμβάλλουν στη διατήρηση ενός μοναδικού τοπίου με πλούσια βιοποικιλότητα. Χάρη στο έργο αυτό, 2 300 αγροτικές οικογένειες στην περιοχή δημιουργούν εισόδημα άνω των 2,5 εκατ. ευρώ ετησίως, και παρόμοιες ιδέες εφαρμόζονται τώρα σε άλλα τμήματα της Ρουμανίας. Το βραβείο στην κατηγορία «Επικοινωνία» απονέμεται στο Raná-Hrádek στην Τσεχική Δημοκρατία για την προώθηση της προστασίας των ξηρών λειμώνων στην περιοχή Louny. Η εκδήλωση ο «Εορτασμός της στέπας» προσελκύει 1000 άτομα κάθε χρόνο τον Μάιο, και ένας ετήσιος καλλιτεχνικός διαγωνισμός βοηθά ώστε τα παιδιά να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο για θέματα που αφορούν την προστασία της φύσης. Το έργο αυξάνει την ευαισθητοποίηση των πολιτών της ΕΕ σχετικά με την αξία της φυσικής κληρονομιάς. Το βραβείο της κατηγορίας «Συγκερασμός συμφερόντων/αντιλήψεων» απονεμήθηκε σε έργο στην περιοχή Vijvergebied van Midden Limburg στο Βέλγιο. Ιδιοκτήτες γης, οργανώσεις για την προστασία της φύσης και αρχές – που κάποτε διαφωνούσαν σχετικά με το θέμα διατήρησης της φύσης – συνεργάζονται πλέον για τη διατήρηση και τη διαχείριση των υγροτόπων, χάρη σε μια καινοτόμο προσέγγιση, η οποία συνδυάζει την οικονομία, την οικολογία και την εκπαίδευση. Το βραβείο «Δικτύωση & διασυνοριακή συνεργασία» απονέμεται σε ένα τεχνικό δίκτυο συνεργασίας στην Ισπανία για την ανάπτυξη προτύπων ποιότητας για τη διαχείριση και τη δημιουργία ενός ιστοτόπου αναφοράς για την κατάσταση του δικτύου Natura 2000 στην Ισπανία. Το Rebollar de Navalpotro στη Γκουανταλαχάρα είναι μια περιοχή στην οποία οι ενέργειες αυτές έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία, και δείχνει τον τρόπο με τον οποίο το δίκτυο Natura 2000 είναι τόσο ένα δίκτυο των ειδών και ενδιαιτημάτων όσο και ένα δίκτυο των ανθρώπων. Ιστορικό Οποιοσδήποτε συμμετέχει άμεσα στο δίκτυο Natura 2000 – επιχειρήσεις, αρχές, ΜΚΟ, εθελοντές, ιδιοκτήτες γης, εκπαιδευτικά ιδρύματα ή άτομα – μπορούσε να υποβάλει αιτήσεις για το βραβείο αυτό, και απεστάλησαν συνολικά 163 αιτήσεις από ολόκληρη την Ευρώπη. Από αυτές τις αιτήσεις καταρτίστηκε ένας περιορισμένος κατάλογος με 22 αιτήσεις που υποβλήθηκε σε κριτική επιτροπή υψηλού επιπέδου, η οποία στη συνέχεια επέλεξε τον νικητή κάθε κατηγορίας. Μετά από το έντονο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για το βραβείο αυτό, την ποιότητα των αιτήσεων που υποβλήθηκαν και τη σημασία της προβολής του φανταστικού έργου διατήρησης της φύσης που πραγματοποιείται σε όλη την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να καθιερώσει ως ετήσια εκδήλωση την απονομή των συγκεκριμένων βραβείων. Για περισσότερες πληροφορίες: Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους νικητές και τον ρόλο που διαδραματίζουν οι περιοχές του δικτύου Natura 2000 για την προστασία της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη, μπορείτε να ανατρέξετε στην ιστοσελίδα του βραβείου Natura 2000: http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/awards/ Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη Φύση στην Ευρώπη: http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/index_en.htm και https://www.facebook.com/NatureInEurope Πηγή άρθρου: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-14-584_el.htm Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Πληροφορίες: Πανταζή Αικατερίνη, Μπόγλης Αργύριος Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
To άκουσμα της λέξης «βόας» ταξιδεύει τους περισσότερους σε εξωτικά τροπικά δάση της Αμερικής, της Ασίας και της Αφρικής, και σε πολύ μεγάλα φίδια που σκοτώνουν σφίγγοντας τα θύματά τους. Λίγοι γνωρίζουν ότι βόες υπάρχουν και στην Ευρώπη και προφανώς και στην Ελλάδα(!) που είναι μικρότεροι των μεγάλων και ποικιλόχρωμων τροπικών ειδών και ονομάζονται βόες της άμμου. Στην Ευρώπη εξαπλώνεται μόνο ένα είδος βόα της άμμου, το ερημόφιδο ή λουρίτης, το οποίο είναι ελάχιστα γνωστό αφού είναι κρυπτικό είδος (αποφεύγει να εμφανίζεται), ζει υπογείως σε στοές και στην επιφάνεια βυθίζεται σε χαλαρό χώμα ή άμμο ή τρυπώνει ανάμεσα σε πέτρες. Το δεύτερο συνθετικό του λατινικού ονόματος προέρχεται από τη λέξη jaculum=ακόντιο και σχετίζεται με την εντύπωση ότι το φίδι αυτό εξακοντίζεται προς τους εχθρούς του όταν απειληθεί, πράγμα τελείως λανθασμένο αφού οι βόες δεν χαρακτηρίζονται για την ταχύτητά τους. Ακόμα και το όνομα «βόας» που προέρχεται από το λατινικό bos=αγελάδα σχετίζεται στην επίσης λανθασμένη δοξασία ότι τα φίδια αυτά τρέφονται με γάλα αγελάδας! Το ερημόφιδο είναι ένα σχετικά μικρό φίδι με το μήκος του να φτάνει τα 80 εκατοστά, συνήθως όμως δεν ξεπερνά τα 40-60 εκατοστά. Το σώμα του είναι λεπτό στο κεφάλι και την ουρά και παχύτερο στο ενδιάμεσο σώμα, η ουρά είναι κοντή και λεπταίνει απότομα, τα μάτια του είναι μικρά και χαρακτηρίζονται από τις κατακόρυφες κόρες. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του -όπως και όλων των βοών- η ύπαρξη στη βάση της ουράς 2 «αγκαθιών» ή νυχιών που ουσιαστικά είναι τα υπολείμματα των πίσω άκρων! Ο χρωματισμός του είναι ραχιαία ανοιχτό κιτρινοκάστανο/κεραμιδί-καστανό/γκρίζο, με σκουρόχρωμα καστανά σημάδια διασκορπισμένα τυχαία ή σχηματίζοντας σειρές, ενώ κοιλιακά είναι λευκοκίτρινο με πολλές μικρές σκουρόχρωμες κηλίδες. Απαντάται σε περιοχές με χαμηλή βλάστηση (θαμνώνες, λιβάδια, καλλιέργειες, με αμμώδες και πετρώδες υπόστρωμα) και δραστηριοποιείται την ημέρα και πάντα υπογείως, εκτός από την αναπαραγωγική περίοδο που εκτίθεται και στην επιφάνεια του εδάφους. Γεννά νεαρά άτομα αφού τα θηλυκά άτομα «κρατούν» τα αυγά στην κοιλιά τους μέχρι και την εκκόλαψη. Η διατροφή του βασίζεται στα μικρά θηλαστικά, στα πουλιά και τις σαύρες και στα έντομα, τα οποία σκοτώνει με περίσφιξη. Η προστασία του ερημόφιδου κυρίως σε εθνικό αλλά και σε κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σχετικά «χαλαρή» καθώς περιλαμβάνεται ορισμένους καταλόγους συμβάσεων και νόμων. Οι άμεσες απειλές -αν και φίδι- δεν είναι έντονες καθώς η κρυπτική φύση του και ο υπόγειος τρόπος ζωής του δεν τον φέρνουν σε επαφή με το μεγαλύτερο εχθρό του: τον άνθρωπο. Οι έμμεσες πιέσεις που αντιμετωπίζει -όπως και σχεδόν τον σύνολο των ζώων- σχετίζονται με τη συρρίκνωση, υποβάθμιση και κατακερματισμό των οικοτόπων που διαβιεί και τη συνεχή απώλεια της φυσικότητας του περιβάλλοντος, και φυσικά από την αλόγιστη χρήση ποντικοφαρμάκων. Το ερημόφιδο καταγράφεται στους καταλόγους ερπετών της προστατευόμενης περιοχής του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού, όμως οι πιθανότητες για τον επισκέπτη να το δει είναι πολύ περιορισμένες, και αν η τύχη είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή μαζί του, ίσως το σούρουπο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες το δει ξαπλωμένο στην άμμο ή πάνω σε πέτρες να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του. Η άμεση «υποχώρηση» του ερημόφιδου μόλις αντιληφθεί την ανθρώπινη παρουσία είναι δεδομένη, βοηθώντας το να αποφύγει τις μοιραίες για τη ζωή του αντιπαραθέσεις. Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Τμήμα Προστασίας & Διαχείρισης Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Ο Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα & Υγροτόπου Μουστού θα συμμετάσχει για 6η συνεχόμενη χρονιά στην πανελλαδική εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών ακτών, βυθού και άλλων φυσικών περιοχών «Καθαρίστε την Μεσόγειο» που πραγματοποιείται από το διάστημα 01 Μαΐου έως 30 Ιουνίου 2014, σε διάφορες περιοχές της χώρας, υπό τον συντονισμό του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS. Η φετινή εκστρατεία επικεντρώνει στην ειδικότερη ανάδειξη του προβλήματος της πλαστικής σακούλας μεταφοράς και συσκευασίας μιας χρήσης στη θάλασσα και τις ακτές. Στο πλαίσιο της εκστρατείας, ο Φορέας Διαχείρισης θα προβεί σε εθελοντικούς καθαρισμούς με την συμμετοχή πολιτών και μαθητών Α’ βάθμιας εκπαίδευσης της προστατευόμενης περιοχής, σύμφωνα με το ακόλουθο πρόγραμμα: Ημερομηνία Τοποθεσία Δήμος Παρασκευή 23 Μαΐου 2014 Παράλιο Άστρος – Θέση Παραλία Ατσίγγανος 09:00 π.μ. Β. Κυνουρίας Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014 Λεωνίδιο – Θέση Πλάκα Λεωνιδίου 09:00 π.μ. Ν. Κυνουρίας Σας καλούμε να συμμετάσχετε στους εθελοντικούς καθαρισμούς που έχουν ως βασικό σκοπό την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και την ενεργό συμμετοχή πολιτών και τοπικών κοινωνιών για την πρόληψη της ρύπανσης ακτών και φυσικών περιοχών με απορρίμματα. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ – Ο Φορέας Διαχείρισης θα παρέχει τα απαραίτητα γάντια και σακούλες για τον καθαρισμό – Φροντίστε να ντυθείτε αναλόγως, με άνετα και πρόχειρα ρούχα και παπούτσια – Προστατευθείτε με καπέλο και γυαλιά ηλίου και φέρτε μαζί σας νερό! Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Τμήμα Πληροφόρησης, Εκπαίδευσης & Δημοσιότητας Πληροφορίες: Αρβανίτης Διαμαντής Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: press@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Καθώς η καλοκαιρία έχει εδραιωθεί και τα ερπετά έχουν αρχίζει να κάνουν ιδιαιτέρως αισθητή την παρουσία τους, το όνομα ενός από αυτά αρκεί για να φέρει τον πανικό και το φόβο στο πρόσωπο των περισσότερων ανθρώπων: η οχιά. Οι δοξασίες, τα γνωμικά, οι ιστορίες και οι υπερβολές περισσεύουν για το συγκεκριμένο φίδι, και η λαϊκή παράδοση το έχει αναδείξει σε αρνητικό πρωταγωνιστή: «Αν σε δαγκώσω εγώ η οχιά έχεις και παρηγοριά, αν σε δαγκώσει ο θιός μου ο αστρίτης (είδος οχιάς της Β. Ελλάδας) πάρτε φτυάρια και ξινάρια…». Ιδιαίτερο είναι το δεύτερο συνθετικό το επιστημονικού λατινικού ονόματος (ammodytes=άμμος+δύτης) που περιγράφει τη συνήθεια των ατόμων οχιάς να βυθίζονται στην άμμο ενεδρεύοντας σε κατάλληλες αμμώδεις περιοχές κοντά σε ακτές ή σε θίνες.Η κοινή οχιά είναι το πιο κοινό και περισσότερο εξαπλωμένο γεωγραφικά από τα πέντε είδη οχιάς που απαντούμε στην Ελλάδα. Από τα πέντε είδη οχιάς, η κοινή οχιά είναι η μόνη που φέρει το χαρακτηριστικό «κερατάκι» στο άκρο του ρύγχους της. Το κεφάλι της είναι σχετικά μεγάλο και τριγωνικό σε κάτοψη εξαιτίας των δηλητηριωδών αδένων που βρίσκονται εκατέρωθεν της βάσης του κεφαλιού, και τα μάτια της χαρακτηρίζονται από τις κατακόρυφες κόρες. Το σώμα της είναι σχετικά κοντό και χονδρό σε σχέση με το τυπικό λεπτό και μακρύ σώμα της πλειονότητας των φιδιών, ενώ η ουρά της είναι κοντή, λεπτή και μυτερή στην άκρη. Είναι ένα μεσαίου μεγέθους φίδι με το μήκος του σπανίως να φτάνει το ένα μέτρο. Ο χρωματισμός της είναι ανοιχτό γκρι στα αρσενικά και γκρι/κεραμιδί/μπεζ στα θηλυκά, ενώ και τα δύο φύλα έχουν είτε την χαρακτηριστική πλατιά σκούρα καφέ ταινία σχήματος «ζικ-ζακ» να διατρέχει όλη τη ράχη είτε ρομβοειδείς κηλίδες ενωμένες στην άκρη. Απαντάται σε περιοχές με μακκία, φρύγανα, αμμοθίνες, παρυφές και ξέφωτα δασών, παραποτάμιες βραχώδεις και πετρώδεις περιοχές, αλλά και σε ανθρωπογενείς βιοτόπους όπως καλλιέργειες κήπους, μαντρότοιχους, χαλάσματα. Η οχιά δραστηριοποιείται κυρίως την ημέρα αλλά κατά τους ζεστούς μήνες είναι ενεργή και τη νύχτα. Είναι κυρίως εδαφόβιο φίδι αλλά έχει τόσο αναρριχητικές ικανότητες όσο και κολυμβητικές ικανότητες. Η διατροφή της βασίζεται στα μικρά θηλαστικά, στα πουλιά και τις σαύρες, ενώ τα νεαρά άτομα τρέφονται και με έντομα. Δεδομένου του βαρύ σώματος της δεν είναι ευκίνητο φίδι οπότε και η ενέδρευση των θηραμάτων και η χρήση του δηλητηρίου για τη θανάτωση της τροφής αποτελεί τη μοναδική της επιλογή. Το δηλητήριο είναι ισχυρό και δυνητικά επικίνδυνο για τον άνθρωπο αν δεν παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες, γεγονός που έχουν καταστήσει την οχιά – και μαζί της και κάθε άλλο μη δηλητηριώδες και ακίνδυνο φίδι – να θεωρείται ένα «διαβολικό», ύπουλο και τελικά «αναλώσιμο» ζώο. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική, καθώς η οχιά χρησιμοποιεί το χρωματικό της πρότυπο και την ακινησία για να «εξαφανιστεί» στο περιβάλλον της, όταν νοιώθει ότι απειλείται και δεν μπορεί να αποφύγει την πιθανή απειλή φουσκώνει και ξεφουσκώνει το σώμα της προσπαθώντας να φανεί πιο μεγαλόσωμη και πιο επικίνδυνη, ενώ επιτίθεται με δάγκωμα ως την έσχατη λύση για να αποφύγει τους εχθρούς της. Ακόμα και τότε μόνο ένα στα τρία δαγκώματα περιλαμβάνουν την έγχυση δηλητηρίου, καθώς το δηλητήριο είναι πολύτιμο για να σκοτώσει την τροφή της και να επιβιώσει και δεν το χρησιμοποιεί αν μπορεί να το αποφύγει. Η οχιά είναι από τα λίγα φίδια της Ελλάδας που δεν γεννά αυγά αλλά τα κρατά στο σώμα της και γεννά απευθείας νεαρά άτομα. Η προστασία της οχιάς σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σχετικά «χαλαρή» καθώς περιλαμβάνεται ορισμένους καταλόγους συμβάσεων και νόμων. Οι άμεσες απειλές στην οχιά – όπως και σε κάθε είδος φιδιού και γενικότερα ερπετού – είναι πολύ έντονες καθώς συνήθως καταδιώκεται και θανατώνεται σε κάθε ευκαιρία. Καθώς το βαρύ και δυσκίνητο σώμα της δεν επιτρέπει μια γρήγορη διαφυγή αλλά είναι αναγκασμένη να μείνει και να αντιμετωπίσει με μηδαμινές πιθανότητες επιβίωσης το μεγαλύτερο εχθρό της: τον άνθρωπο. Μεγάλες είναι και οι απώλειες στο οδικό δίκτυο, ενώ οι έμμεσες πιέσεις σχετίζονται με τη συρρίκνωση, υποβάθμιση και κατακερματισμό των οικοτόπων που διαβιεί και τη συνεχή απώλεια της φυσικότητας του περιβάλλοντος, ενώ εκτός του άμεσου διωγμού που υφίσταται μαζί με όλα ανεξαιρέτως τα φίδια, απειλείται με αφανισμό εμμέσως σε ορισμένες περιοχές και από την αλόγιστη χρήση ποντικοφαρμάκων. Η έλευση της τουριστικής περιόδου και οι εξαιρετικές καιρικές συνθήκες στην προστατευόμενη περιοχή του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού σηματοδοτούν την αύξηση της τουριστικής κίνησης αλλά και της επαφής των κατοίκων της περιοχής με τη φύση θα πολύ πιθανόν θα τους φέρει κοντά στα φίδια και πιθανά και σε μια οχιά. Η καλύτερη αντιμετώπιση από μέρους μας είναι η ψυχραιμία, καθώς κατανοώντας τη δυσχερή θέση στην οποία βρίσκεται αντιμετωπίζοντας έναν άνθρωπο, η οχιά απλώς θα προσπαθήσει αργά-αργά να απομακρυνθεί. Για την ευκαιρία που θα δώσουμε στο ζώο αυτό να ζήσει θα μας «ανταμείψει» καταναλώνοντας ποντίκια και σαύρες ρυθμίζοντας τους πληθυσμούς τους, αποτελώντας σημαντικότατο κρίκο της τροφικής αλυσίδας. Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Τμήμα Προστασίας & Διαχείρισης Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Ο λευκοτσικνιάς δεν είναι ο περισσότερο διαδεδομένος ερωδιός του υγροτόπου Μουστού. Όμως αυτή την εποχή παρατηρείται πολύ συχνά στην περιοχή και ορισμένες φορές και σε πολυάριθμες ομάδες. Η κοινή του ονομασία του «λευκοτσικνιάς» ή «χιονάτη» υποδηλώνει το προφανές, δηλαδή, το λευκό χρώμα του, αν και εν μέρει παραπλανητικό αφού δεν είναι ο μόνος από την ομάδα των ερωδιών με λευκό χρώμα πτερώματος. Ο λευκοτσικνιάς είναι ένας μεσαίου μεγέθους ερωδιός με μήκος σώματος να φτάνει ή τα 65 εκατοστά,, άνοιγμα φτερών κοντά στα 105 εκατοστά και βάρος που δεν ξεπερνά τα 600 γραμμάρια. Έχει ολόλευκα φτερά, μαύρα πόδια με έντονα κίτρινα δάχτυλα και μπλε-γκρι/μαύρο ράμφος. Στον αυχένα εμφανίζονται δύο λεπτά επιμηκυμένα φτερά που αποτελούν και το γαμήλιο πτέρωμα του λευκοτσικνιά. Λευκό χρώμα έχει και ένας άλλος ερωδιός, ο αργυροτσικνιάς, ο οποίος όμως είναι πολύ μεγαλύτερου μεγέθους, με κίτρινο/μαύρο ράμφος και χωρίς τα χαρακτηριστικά επιμηκυμένα φτερά του αυχένα. Οι βιότοποι που διαβιεί περιλαμβάνουν υγροτοπικά οικοσυστήματα όπως λίμνες, λιμνοθάλασσες, ποτάμια και εκβολές, κ.λπ. με πολύ ρηχά νερά και υγρά λιβάδια. Η τροφή του περιλαμβάνει ψάρια, αμφίβια και ασπόνδυλα. Η κυνηγετική τεχνική του είναι, είτε παθητική με ενέδρευση σε σχεδόν πλήρη ακινησία του σε νερά κατάλληλου βάθους παραμονεύοντας το απρόσεκτο θήραμα, είτε ενεργητική κουνώντας τον πυθμένα με το ένα πόδι του αναγκάζοντας το θήραμα να αποκαλυφθεί. Συχνά σε περιοχές με μεγάλο πληθυσμό ατόμων συγκεντρώνονται σε ομάδες και τρέφονται μαζί. Ο λευκοτσικνιάς απολαμβάνει επαρκούς προστασίας τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και διεθνές επίπεδο, περιλαμβανόμενος σε πλήθος συμβάσεων, συνθηκών και νόμων. Στις άμεσες απειλές περιλαμβάνεται η λαθροθηρία, παρόλα αυτά οι έμμεσες είναι οι πιο σημαντικές απειλές εξαιτίας των πιέσεων που δέχονται οι βιότοποι που διαβιεί. Συγκεκριμένα, η συρρίκνωση και υποβάθμιση των υγροτόπων, η υποβάθμιση της ποιότητας των εσωτερικών υδάτων και η μείωση του αριθμού των ψαριών και αμφιβίων σε αυτά δεν αφήνουν πολλές ελπίδες για το μέλλον του λευκοτσικνιά αν οι πιέσεις εξακολουθήσουν να υφίστανται. Αυτή η εποχή είναι κατάλληλη για τον επισκέπτη του υγροτόπου Μουστού να δει τους λευκοτσικνιάδες περιμετρικά της λίμνης να ξεκουράζονται και να ψαρεύουν. Συνήθως θα τους δει σχεδόν ακίνητους, και η απαιτούμενη υπομονή του παρατηρητή θα επιβραβευτεί βλέποντάς τους να ψαρεύουν. Και, αν μη τι άλλο, το θέαμα αυτών των ολόλευκων πουλιών θα του αφήσει τις καλύτερες αναμνήσεις για τον υγρότοπο! Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Τμήμα Προστασίας & Διαχείρισης Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Την Τετάρτη 7 Μαΐου 2014 πραγματοποιήθηκε καθαρισμός εντός της προστατευόμενης περιοχής υγροτόπου Μουστού προκειμένου να αντιμετωπιστεί για άλλη μια φορά το μεγάλο πρόβλημα των σκουπιδιών στην περιοχή απολύτου προστασίας της λιμνοθάλασσας. Συγκεκριμένα καθαρίστηκαν οι όχθες περιμετρικά της λιμνοθάλασσας και μικρό τμήμα του βαυαρικού καναλιού. Ο καθαρισμός πραγματοποιήθηκε με το σκάφος του φορέα διαχείρισης στο οποίο συλλέχθηκε πλήθος σκουπιδιών που αφορούσε κυρίως σε πλαστικά, συσκευασίες και σακούλες απορριμμάτων, μπουκάλια (πλαστικά, γυάλινα και αλουμίνιου), πλαστικά υποδήματα και δίχτυα. Την έκπληξη έκαναν τμήματα μεταλλικών σωλήνων που αποσύρθηκαν από τον πυθμένα του υγροτόπου. Παράλληλα με τον καθαρισμό των όχθεων του υγροτόπου, την ίδια μέρα, κόπηκαν και απομακρύνθηκαν τα ξερά χορτάρια πλησίον της πηγής καθώς και στο πανοραμικό σημείο της λιμνοθάλασσας. Στον καθαρισμό συμμετείχαν συνολικά οκτώ (8) μέλη του προσωπικού του Φορέα Διαχείρισης καθώς και τέσσερις νέοι εθελοντές. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τους δύο (2) εθελοντές του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Εθελοντικής Υπηρεσίας με τίτλο «Διατήρηση, ενημέρωση και παρακολούθηση στην προστατευόμενη περιοχή Πάρνωνα – Μουστού» από την Γαλλία και την Πορτογαλία, οι οποίοι θα παραμείνουν στην περιοχή μας έως τις 30 Ιουλίου 2014. Οι άλλοι δύο (2) εθελοντές, καλύπτοντας οι ίδιοι τα προσωπικά τους έξοδα (μετακινήσεις, διαμονή και διατροφή), προέρχονται από την Ολλανδία, και έχουν ολοκληρώσει τις πτυχιακές τους σπουδές με αντικείμενο «Δασολογία και Διατήρηση της Φύσης». Στην περιοχή μας θα παραμείνουν προκειμένου να προσφέρουν εθελοντική εργασία έως το τέλος του Μάη, ως η πρώτη στάση ανάμεσα σε πολλές που θα πραγματοποιήσουν στο ταξίδι τους σε διάφορες φυσικές περιοχές της Ευρώπης με σκοπό την διεύρυνση του γνωστικού τους αντικειμένου. Ανάμεσα στο αντικείμενο απασχόλησης των εθελοντών είναι η ενεργή συμμετοχή τους στο έργο παρακολούθησης ειδών και τύπων οικοτόπων της προστατευόμενης περιοχής που υλοποιεί ο Φορέας Διαχείρισης, η εμπλοκή τους στον τομέα της φύλαξης για παράνομες δραστηριότητες αλλά και η επικουρία σε άλλες καθημερινές εργασίες και δράσεις που εκτελούνται από τα στελέχη του Φορέα Διαχείρισης. Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Τμήμα Πληροφόρησης, Εκπαίδευσης & Δημοσιότητας Πληροφορίες: Πανταζή Αικατερίνη Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Την Πέμπτη 8 Μαΐου 2014 τρία στελέχη του Φορέα Διαχείρισης και ένας εθελοντής της Ευρωπαϊκής Εθελοντικής Υπηρεσίας από τη Γαλλία, πραγματοποίησαν επίσκεψη περιβαλλοντικής ενημέρωσης στο Δημοτικό Σχολείο Βλαχοκερασιάς Αρκαδίας, οπόταν και παρουσιάστηκαν στους περίπου σαράντα πέντε (45) μαθητές και στους εκπαιδευτικούς του Δημοτικού και του Νηπιαγωγείου, ανά ομάδες, δύο εισηγήσεις με θέμα «Τα δάση μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα και η αποκατάστασή τους μετά την πυρκαγιά της 23/8/2007» και «Το δέντρο της καστανιάς». Μέσω του πλούσιου φωτογραφικού και οπτικοακουστικού υλικού οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν ορισμένα από τα σημαντικότερα δασικά είδη που απαντώνται στην προστατευόμενη περιοχή, όπως είναι αυτά της καστανιάς και της μαύρης πεύκης. Η παρουσίαση για την καστανιά συνδυάστηκε με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που υλοποιείται ήδη από την αρχή της σχολικής χρονιάς στις πρώτες δύο τάξεις του Δημοτικού Σχολείου με τίτλο «Ένας θησαυρός σε αγκαθωτό σεντούκι» και είχαν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με τις άπειρες χρήσεις και ωφέλειες της καστανιάς. Η παρουσίαση για τα δάση της μαύρης πεύκης απευθύνονταν στους μεγαλύτερους μαθητές του Σχολείου και συνοδεύτηκε από την προβολή της ταινίας ντοκιμαντέρ «Το ταξίδι του σπόρου» η οποία δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του έργου LIFE+ PINUS (LIFE07 NAT/GR/00286) «Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης». Η ταινία αφορά στη γνωριμία με τα δάση μαύρης πεύκης και τις αξίες τους, στην παρουσίαση της δομημένης προσέγγισης αποκατάστασής τους μετά από πυρκαγιά η οποία εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στον Πάρνωνα και στο πώς φτάνουμε από τη συλλογή των σπόρων στη φύτευση των νεαρών φυτών. Και οι δύο παρουσιάσεις ολοκληρώθηκαν με εποικοδομητικό διάλογο με τους μαθητές για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα δασικά αυτά οικοσυστήματα από τις πυρκαγιές, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τις ασθένειες και τις παράνομες δραστηριότητες γενικά. Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Πληροφορίες: Πανταζή Αικατερίνη, Μπόγλης Αργύριος Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Την Κυριακή 4 Μαΐου 2014, είκοσι έξι (26) πεζοπόροι του Ομίλου Φίλων Βουνού και Θάλασσας Βούλας Αττικής ξεναγήθηκαν στον παραδοσιακό οικισμό της Καστάνιτσας. Αρχικά επισκέφθηκαν τον Βυζαντινό Πύργο του Καψαμπέλη που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του χωριού και στην συνέχεια το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καστάνιτσας. Στους χώρους του Κέντρου, ο ξεναγός του Φορέα Διαχείρισης ενημέρωσε τους πεζοπόρους για το καθεστώς προστασίας της περιοχής, για το καστανόδασος της Καστάνιτσας, για τα ιστορικά μνημεία και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του χωριού καθώς και για την Τσακώνικη διάλεκτο. Η ξενάγηση ολοκληρώθηκε με επίσκεψη στην εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, όπου ο ξεναγός ενημέρωσε τους πεζοπόρους για την ιστορία του Ναού αλλά και για τα σημαντικότερα μοναστήρια του Πάρνωνα. Η περιήγηση των πεζοπόρων στην Προστατευόμενη Περιοχή του Πάρνωνα ξεκίνησε το Σάββατο 3 Μαΐου με πεζοπορία στο πανέμορφο από φυσικής ομορφιάς φαράγγι του Λούλουγκα που βρίσκεται στην Σίταινα Κυνουρίας. Το πρωί της Κυριακής οι πεζοπόροι περπάτησαν το μονοπάτι που οδηγεί στους καταρράκτες της Λεπίδας στον Πλάτανο Κυνουρίας. Την οργάνωση και τον προγραμματισμό των πεζοπορικών διαδρομών είχε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καστάνιτσας με την συμμετοχή προσωπικού του Φορέα Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού. Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Τμήμα Πληροφόρησης, Εκπαίδευσης & Δημοσιότητας Πληροφορίες: Αρβανίτης Διαμαντής Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Είναι ίσως η πιο κοινή χερσαία χελώνα στην προστατευόμενη περιοχή του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού και το πιθανότερο είναι ότι κάποια στιγμή περιμέναμε σταματημένοι με το όχημά μας καθώς τη συναντήσαμε στην μέση του δρόμου να προσπαθεί να περάσει αργά-αργά απέναντι. Η κρασπεδοχελώνα – μαζί με τις υπόλοιπες χερσαίες χελώνες – είναι ίσως οι μόνοι «αποδεκτοί» αντιπρόσωποι των ερπετών από τον άνθρωπο και πιθανότατα τα πρώτα «άγρια» ζώα με τα οποία ήρθαμε σαν παιδιά σε επαφή στη φύση.Η κρασπεδοχελώνα είναι η μεγαλύτερη χερσαία χελώνα από τα 3 είδη που υπάρχουν στην Ελλάδα με το καβούκι της – χέλυο το ραχιαίο τμήμα και πλάστρο το κοιλιακό – να φτάνει σχεδόν το μήκος των 40 εκατοστών, με τα αρσενικά άτομα να είναι πιο μεγαλόσωμα σε σχέση με το θηλυκά. Το καβούκι είναι ωοειδές σε κάτοψη και στα ενήλικα άτομα στο πίσω μέρος οι πλάκες είναι ανασηκωμένες σχηματίζοντας ένα χαρακτηριστικό «κράσπεδο» που διαφοροποιεί την κρασπεδοχελώνα από τις άλλες χερσαίες χελώνες και της δίνει το κοινό και το δεύτερο συνθετικό του επιστημονικού ονόματος (margo=κράσπεδο). Το χέλυο έχει χρώμα κιτρινόμαυρο και στα ενήλικα άτομα γίνεται μαυροκάστανο, με τις πλάκες να είναι ανοιχτόχρωμες κεντρικά και σκούρες περιφερειακά και τα ανοικτά χρώματα να σκουραίνουν με την πάροδο των χρόνων. Είναι είδος ενδημικό της Ελλάδας (απαντάται και στη Σαρδηνία όπου μεταφέρθηκε από τον άνθρωπο κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους) και εξαπλώνεται στις κεντρικές και νότιες ηπειρωτικές περιοχές με μεσογειακή βλάστηση (μακκία και φρύγανα), ελαιώνες, δρυοδάση, μέχρι και το υψόμετρο των 1400 μέτρων. Είναι δραστήρια την ημέρα, το καλοκαίρι αποφεύγει τον ήλιο κατά τις μεσημεριανές ώρες και το χειμώνα δεν πέφτει σε νάρκη αλλά δραστηριοποιείται τις θερμές μέρες. Είναι αποκλειστικά φυτοφάγο ζώο. Η προστασία της κρασπεδοχελώνας σε εθνικό, κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ιδιαίτερα «ισχυρή» καθώς περιλαμβάνεται στους καταλόγους συμβάσεων και νόμων ενώ αποτελεί «Είδος Προτεραιότητας» για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι άμεσες απειλές στους πληθυσμούς της σχετίζονται με την πρακτική της συλλογής νεαρών κυρίως ατόμων για κατοικίδια σε αστικές περιοχές και για την πώληση ατόμων σε ιδιωτικές ερπετολογικές συλλογές του εξωτερικού. Οι έμμεσες πιέσεις που υφίσταται έχουν να κάνουν με την εντατικοποίηση των καλλιεργειών και τη χρήση ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων, την έντονη οικιστική ανάπτυξη εκτός ορίων οικισμών, την επέκταση του οδικού δικτύου, τις πυρκαγιές και γενικότερα με τη συνεχή απώλεια της φυσικότητας του περιβάλλοντος που συρρικνώνουν, υποβαθμίζουν και κατακερματίζουν τους οικότοπους που διαβιεί η κρασπεδοχελώνα. Η άνοιξη αποτελεί κατάλληλη εποχή για τον επισκέπτη της προστατευόμενης περιοχής του Φορέα Διαχείρισης όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού για να κινηθεί κοντά στη φύση και να συναντήσει έναν αργό μεν αλλά πολύ σημαντικό «κάτοικο» της περιοχής. Στο χρόνο που θα περιμένουμε την κρασπεδοχελώνα να περάσει απέναντι στο δρόμο ας αναλογιστούμε ότι είναι καλύτερα να περπατά αργά αλλά ελεύθερα στη φύση πασχίζοντας να βρει την τροφή της παρά να κάθεται μίζερη και με άφθονη τροφή ατενίζοντας τον κόσμο μας από το μπαλκόνι μιας πολυκατοικίας. Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού Τμήμα Προστασίας & Διαχείρισης Άστρος Αρκαδίας, 22001 Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806 Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr
Copyright © 2008-2020 Φορέας Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου & Μονεμβασίας
